กลอนสี่

กลอนสี่ เป็นคำประพันธ์ประเภทกลอน ใน 1 บท มี 2 บาท 1 บาท มี 2 วรรค วรรคละ 4 คำ กลอน 4 ตามหลักฐานทางวรรณคดีไทย กลอน 4 ที่เก่าที่สุดพบในมหาชาติคำหลวงกัณฑ์มหาพน (สมัยอยุธยา) แต่ต่อมาไม่ปรากฏในวรรณคดีไทยมากนัก มักแทรกอยู่ตามกลอนบทละครต่าง ๆ ตัวอย่างกลอน 4 ในวรรณคดีไทยที่พบมี 2 แบบ คือ กลอน 4 แบบที่ 1 กลอน 4 แบบนี้ บทหนึ่งจะประกอบด้วย 2 บาท บาทละ 2 วรรค วรรคละ 4 คำ ตามผัง O O O O O O O O O O O O O O O O สัมผัส แบบกลอนทั่วไป คือ คำสุดท้ายวรรคหน้าสัมผัสกับคำที่สองของวรรคหลัง และคำสุดท้ายวรรคที่สองสัมผัสกับคำสุดท้ายวรรคที่สาม ส่วนสัมผัสระหว่างบทก็เช่นเดียวกัน คือ คำสุดท้ายวรรคที่สี่ของบทแรก สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่สองของบทถัดไป (ดูตัวอย่าง) ตัวอย่าง กลอน 4 แบบที่ 1 เหวยเหวยอีจันทรา ขึ้นหน้าเถียงผัว อุบาทว์ชาติชั่ว ไสหัวมึงไป นางจันทาเถียงเล่า พระองค์เจ้าหลงไหล ไล่ตีเมียไย พระไม่ปรานี เมียผิดสิ่งใด พระไล่โบยตี หรือเป็นกาลี เหมือนที่ขับไป — บทละครครั้งกรุงเก่า เรื่อง สังข์ทอง กลอน 4 แบบที่ 2 คณะ กลอน 4 แบบนี้ บทหนึ่งประกอบด้วย 4 บาท บาทละ 2 วรรค วรรคละ 4 คำ ตามผัง O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O สัมผัสนอก ในทุกบาท คำสุดท้ายของวรรหน้า สัมผัสกับคำที่สองของวรรคหลัง มีสัมผัสระหว่างบาทที่สองกับสาม คือ คำสุดท้ายวรรที่สี่สัมผัสกับคำสุดท้ายวรรคที่หก ส่วนสัมผัสระหว่างบทนั้นจะแตกต่างจากแบบแรก เนื่องจากให้คำสุดท้ายของบทแรกสัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่สี่ของบทถัดไป (ดูตัวอย่าง) ตัวอย่าง กลอน 4 แบบที่ 2 จักกรีดจักกราย จักย้ายจักย่อง ไม่เมินไม่มอง ไม่หมองไม่หมาง งามเนื้องามนิ่ม งามยิ้มงามย่าง ดูคิ้วดูคาง ดูปรางดูปรุง ดั่งดาวดั่งเดือน ดั่งจะเลื่อนดั่งจะลอย พิศเช่นพิศช้อย พิศสร้อยพิศสุง ช่างปลอดช่างเปรื่อง ช่างเรืองช่างรุ่ง ทรงแดดทรงดุ่ง ทรงวุ้งทรงแวง — กลบทจาตุรงคนายก, ศิริวิบุลกิตติ, หลวงปีชา (เซ่ง) สัมผัสใน ไม่บังคับ แต่กวีมักจัดให้มีสัมผัสระระหว่างคำที่สองและคำที่สามของทุกวรรค ตย.กลอนสี่อื่นๆ สงสัยมานาน……………ขันขานก็บ่อย อีกทั้งเรียงร้อย………….ถ้อยคำภาษา สอบถามเรื่อยไป………..มีใครบ้างนา รู้บ้างไหมหนา………….ว่ากลอนอะไร ฯ นี่คือตัวอย่าง……………..ท่านวางเอาไว้ กลอนสี่นี่ไง……………….เชื่อได้เลยเธอ พี่นุพบเห็น………………..ประเด็นเสนอ บอกเล่าไว้เออ……………..เผื่อเธอสนใจ ฯ มีคำสัมผัส…………………รึงรัดที่ไหน ค่อยสังเกตไป………………มองให้ดีดี ในวรรคที่สอง……………..ค่อยมองดูซี อีกทั้งวรรคสี่……………….คำมีรับกัน ฯ วรรคสามก็ด้วย……………ต่างช่วยแต่งฉันท์ วรรคสี่ก็พลัน………………จัดสรรส่งไป สัมผัสหลายที่……………..ดูสิตรงไหน ยากง่ายยังไง………………ขอให้แต่งดู ฯ ที่แต่งผ่านมา………………ถือว่าพลาดอยู่ เพราะความไม่รู้…………..อดสูอยู่นา ค่อยเป็นค่อยไป……………ค่อยใช้ปัญญา ค่อยแก้ปัญหา……………..ค่อยมาคุยกัน…ฯ = = = = = = ๐ วันว่างห่างงาน รำคาญยิ่งนัก อยู่บ้านผ่อนพัก สักนิดผ่อนคลาย ๐ หยิบหนังสืออ่าน ผ่านตาดีหลาย กลอนสี่ท้าทาย หมายลองเขียนดู ๐ หากท่านใดว่าง ร่วมทางฝึกรู้ กลอนได้เชิดชู อยู่อย่างมั่นคง ๐ เสียงไม่บังคับ จับสัมผัสส่ง สี่คำเจาะจง ลงมือกันเลย